كشف شواهدي از وجود اقيانوس باستاني بر سطح مريخ

اسكن راداري صورت گرفته توسط مدارگرد مريخ اكسپرس، رسوب يك اقيانوس بسيار قديمي در قطب شمال سياره سرخ را نشان مي‌دهد.

آژانس فضايي اروپا (ESA) اعلام كرد: تصاوير به دست آمده از اسكن راداري زير سطح مريخ شواهد قوي و محكمي از وجود يك اقيانوس قديمي بر سطح اين سياره را در اختيار محققان قرار مي‌دهد.

ئن

به گفته «ولودوك كوفمان» سرپرست تيم راداري آژانس فضايي اروپا، براي اولين بار، اسكن راداري تصاوير زيرسطحي 60 تا 80 متري مريخ را منتشر كردند. رسوباتي از بستر اقيانوس و مرزهايي از ساحل در تصاوير ارسالي مدارگر اكسپرس ديده مي‌شوند.

اگرچه وضعيت كنوني سطح مريخ يك بيابان خشك است، اما رسوبات بستر اقيانوسي و مرزهاي ساحلي نشان مي‌دهد كه گذشته مريخ داراي آب بوده است.

محققان معتقدند در طول تاريخ حيات سياره مريخ، دو اقيانوس بر سطح آن تشكيل شده‌اند كه يكي از آنها در حدود چهار ميليارد سال قبل زماني كه وضعيت گرمايي بر سطح سياره غالب بود،‌ وجود داشته است.

دومين اقيانوس نيز 3 ميليارد سال قبل تشكيل شده است. محققان معتقدند آب موجود بر سطح سياره سرخ احتمالا يك ميليون سال قبل با نفوذ به سطح زيرين يخ زده يا پس از تبديل به بخار وارد جو شده است.  

«جرمي موگينو» محقق موسسه سياره شناسي و اختر فيزيك گرنوبل فرانسه مي‌گويد: در صورت تأييد وجود آب در گذشته سياره سرخ، احتمالا اعماق سياره پر از يخ است.

احتمال وجود اقيانوس بر سطح مريخ پيش از اين نيز مطرح شده بود، اما شواهد مستدلي در اين خصوص بدست نيامده بود.

كشف نشانه‌هايي از كهكشان‌هاي گمشده پنهان در حومه «راه شيري»

محققان اخيرا موفق به شناسايي چندين جسم كيهاني شده‌اند كه احتمال مي‌دهند كهكشان‌هاي كوتوله گمشده‌اي باشند كه در نظريه ماده تاريك پيش‌بيني شده اما از منظر ديد پنهان هستند.

به گفته دانشمندان يك كره گازي نويدبخش خاص مي‌تواند نشانه اي از يك قمر گمشده در كهكشان راه شيري باشد.

نظريه ماده تاريك كه در مورد تشكيل جهان از مواد غيرقابل مشاهده‌اي كه تنها از طريق گرانش با ماده عادي تعامل دارد، چنين پيش‌بيني كرده كه هزاران توده ريز ماده تاريك بايد در اطراف كهكشان راه شيري و همسايه آن، آندروما وجود داشته باشد. بيشتر اين توده‌ها بايد گاز را از ستارگاني كه در نور مرئي مي‌درخشند، جذب كرده باشند.

با اين حال از ميان هزاران كهكشان كوتوله پيش‌بيني شده، تنها 60 مورد شناسايي شده كه از ميان آنها، نيمي به تازگي كشف شده‌اند. اين اجسام در پي بررسي دقيق مشاهدات پروژه اسلوان كشف شده‌اند كه به نقشه‌برداري از بخش‌هاي وسيع آسمان به دنبال ستارگان با رنگ صحيح و ويژگي‌هاي آنها بدون در نظرگرفتن بدنه اصلي راه شيري مي‌پردازد.

محققان براي كشف اجسام گمشده به مطالعه گازها پرداخته و حدود 200 ابر گازي را شناسايي كردند. در اين ميان حدود 54 جسم كانديدا به عنوان بسته‌هاي گازي كوچك در اطراف بدنه اصلي كهكشان راه شيري به عنوان همسايگان كوتوله پنهان شناسايي شدند.

يكي از اين كانديداها در حقيقت حاوي مجموعه‌اي از ستارگان بوده كه احتمالا از رنگ و ويژگي‌هاي درست براي يك كهكشان كوتوله دور برخوردارند.

محققان اميدوارند بتوانند به زودي نشانه‌هاي بيشتري براي اطمينان از امكان تطابق اين جسم و ديگر كانديداها به عنوان قمرهاي گمشده پيدا كنند؛ چرا كه در اين صورت مسأله ماده تاريك تا حد زيادي حل خواهد شد.

عامل سقوط ماهواره روسها شناسایی شد

گزارشی جدید که از مطالعه بر روی دلایل شکست ماهواره فوبوس-گرانت روسها منتشر شده است نشان می دهد مقصر اصلی در نقص و سقوط این ماهواره تشعشعات کیهانی بوده اند.
 روسها قصد داشتند در ماموریت بلند پروازانه خود از خاک قمر "فوبوس" مریخ نمونه برداری کنند و آن را به زمین بازگردانند، اما ماهواره آنها در مدار زمین به دام افتاد و به تدریج به سمت زمین کشیده شده و در نهایت در 15 ژانویه 2012 در میان اقیانوس سقوط کرد.
 
در ابتدا گفته شد که ممکن است این ماهواره به صورت تصادفی توسط پرتوهای ماهواره های آمریکایی در جزیره مارشال دچار اختلال شده باشد، اما این فرضیه با مخالفت دانشمندان روسی که چنین پدیده ای را عجیب و غریب خواندند مواجه شد.
اکنون کمیسیون بررسی دلایل سقوط فوبوس گرانت می گوید تشعشعات کیهانی در قالب ذرات پرانرژی مقصر اصلی این شکست روسها هستند. بر اساس این گزارش بمباران یونی سنگین کدهای برنامه دو بخش از رایانه های کاوشگر را از کار انداخته است و درنتیجه ماهواره دچار اختلال شدید شده و در فضا گم شده است.
از سویی دیگر عده ای بر این باورند که خطای برنامه ریزی عامل اصلی سقوط این ماهواره بوده است. "لوئیس فریدمن" مدیر اجرایی سابق انجمن سیاره ای در کالیفرنیا نیز معتقد است امکان جلوگیری از نابودی فضاپیما وجود داشته است.
بر اساس گزارش نیوساینتیست، وی معتقد است استفاده از تجهیزاتی که توان مقابله با تشعشعات کیهانی را نداشته اند خطای طراحی مهندسان فضاپیما به حساب می آید که در صورتی که تستهای کافی قطعات و سیستمها بر روی فضاپیما انجام می گرفت، آشکار می شد. فریدمن معتقد است نقص فوبوس-گرانت تاکیدی بر طبیعت بی رحم اکتشافات فضایی است، جایی که پیشرفته ترین مدعیان در زمینه ساخت فضاپیما دچار شکست می شوند.
 
جزئیات ساخت بزرگترین تلسکوپ دنیا/ رصد حیات بیگانه

پروژه نهایی "تلسکوپ بی نهایت بزرگ اروپا" که بزرگترین تلسکوپ دنیا است و از سال 2018 فعالیت خود را آغاز می کند از امسال و همزمان با برنامه های پنجاهمین سالگرد تاسیس رصدخانه جنوبی اروپا در این سازمان اجرا می شود.
سال 2012 مصادف با پنجاهمین سال تاسیس رصدخانه جنوبی اروپا (اسو) در شیلی است. "اسو"، مهمترین سازمان بین دولتی نجوم در دنیا است.
 
"تیم دو زیئو"، مدیر کل رصدخانه جنوبی در این خصوص می گوید: "پنجاهمین سال تاسیس اسو با یکی از هیجان انگیزترین دوره تاریخ نجوم اروپا و دنیا همراه شده است که در آن، موفقیتهای بزرگ علمی و فناوری جشن گرفته می شود. به همین منظور، اسو در طول مدت این سال، فعالیتهای جالبی را در دستور کار دارد. از زمان تاسیس اسو در سال 1962، این سازمان تاکنون مسیری طولانی را پشت سر گذاشته و پس از نیم قرن فعالیت، امروز به یک قطب بزرگ در جامعه تحقیقات نجومی تبدیل شده و اکنون به عنوان پربازده ترین رصدخانه دنیا شناخته می شود."
 
رصدخانه جنوبی اروپا وابسته به آژانس فضایی اروپا (اسا) با همکاری 14 کشور اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، انگلیس، هلند، پرتغال، جمهوری چک، اسپانیا، سوئد و سوئیس تاسیس شد و در سال 2010 برزیل نیز به عضویت این سازمان درآمد.
 

اسو بزرگترین تلسکوپ دنیا را می سازد
ESO درحال حاضر مشغول ساخت بزرگترین تلسکوپ زمینی دنیا است که رصد در نور مرئی و نزدیک به مادون قرمز را امکانپذیر می کند.
این تلسکوپ که E-ELT (تلسکوپ بی نهایت بزرگ اروپا) نام دارد قرار است به بزرگترین چشم دنیا که به آسمان خیره شده است تبدیل شود.
کنسرسیومی متشکل از 15 کشور عضو اسو در اکتبر 2011 به تائید جدیدی در خصوص اینکه  پروژه ساخت E-ELT می تواند از سال 2012 با بودجه پیشنهادی هزار و 82 میلیون یورو آغاز شود دست یافت.
پروژه پایه تعریف این تلسکوپ تا پایان سال 2006 به پایان رسید و پروژه نهایی آن که از امسال آغاز می شود از سال 2018 وارد عمل خواهد شد.
در این پروژه بیش از 30 موسسه علمی و صنعتی فناوریهای برتر در قالب برنامه ششم مطالعه طراحی ELT و برنامه هفتم پروژه آماده سازی E-ELT که بخشی از بودجه آن را کمیسیون اروپا تامین می کند شرکت دارند.
 
بر فراز کوههای آند در شیلی
این تلسکوپ در منطقه "سرّو آرمازونز" در کوههای آند شیلی در ارتفاع 3 هزار و 60 متری نصب خواهد شد. به دلیل شفافیت و آرامش اتمسفر و دور بودن از آلودگیهای نوری شهرهای بزرگ در این ارتفاع، این محل برای نصب این تلسکوپ انتخاب شده است.
 
 
بزرگترین تلسکوپ دنیا از چه ساختاری تشکیل شده است
E-ELT از سیستمی متشکل از 5 آینه تشکیل شده که قطر بزرگترین آنها 39.4 متر و به بزرگی نصف زمین فوتبال است. این آینه بزرگ به تنهایی از 798 ریز- آینه شش ضلعی هریک به پهنای 145 سانتیمتر و قطر 5 سانتیمتر ساخته شده است.
تمامی این آینه ها از قابلیت بدشکل شدن برخوردارند و بنابراین می توانند در هر لحظه با انحنای کمتر از یک ده هزارم یک تار مو یک سطح بسیار دقیق و صاف را ارائه کنند. در ساخت آینه چهارم که M4 نام دارد و یک قطعه بسیار فناورانه به شمار می رود 6 هزار نفر شرکت داشته اند.
این "ابَر تلسکوپ" که در حدود 3 هزار تن وزن دارد در یک ساختمان بزرگ مدور قرار خواهد گرفت که می تواند هماهنگ و در جهت این دستگاه حرکت کند.
 
 
 

نقش E-ELT در نجوم
E-ELT قادر خواهد بود نورهای بسیار ضعیف را از فواصل بسیار دور کیهان جمع آوری کند و مثلاً می تواند یک لامپ بزرگراه را در مریخ ببیند و باوجود ابعاد عظیمی که دارد از دقت بسیار بالایی برخوردار است و می تواند یک سکه 2 یورویی را از فاصله 100 کیلومتری هدف بگیرد.
بنابراین، E-ELT ابزاری ایده آل برای رصد مستقیم یا غیرمستقیم سیارات منظومه های همسایه و درک درصد امکان وجود شرایط سازگار با حیاتی که در زمین می شناسیم در سایر سیارات است.
این تلسکوپ می تواند در مطالعه اینکه ستارگان، کهکشانها و سیاه چاله ها چگونه ساخته می شوند و توسعه می یابند، اندازه گیری مستقیم گسترش جهان نسبت به ابعاد آن در 10 میلیارد سال قبل، بررسی نظریه نسبیت عمومی و ارزیابی ثابتهای فیزیک از جمله جرم پروتون و الکترون کاربرد داشته باشد.
 
26 سال از پرتاب اولین ایستگاه فضایی بین المللی گذشت

پرتاب ایستگاه فضایی میر، سازه ای که در زمان خود به یک افسانه تبدیل شد و موفقیتهای روسها را در فضا بازتاب داد، امروز بیست و شش ساله شد.

میر، اولین ایستگاه فضایی عصر مدرن در 19 فوریه سال 1986 میلادی به فضا پرتاب شد. میر به معنی "صلح" یا "جهان" و پس از اعلام فرمان آزادی در سال 1861 به معنی جامعه روستایی روسی که زمینهای خودش را در اختیار دارد، به فضاپیمای اتاق مانندی اختصاص داده شد که مسیر گذار میان "اسکای لب" آمریکا و ایستگاه Salyut شوروی و ایستگاه فضایی بین المللی در عصر حاضر است.
 
همانطور که شاتلها موجب بلوغ برنامه های فضایی آمریکا شدند، ایستگاه فضایی میر نیز عاملی برای رشد و بلوغ برنامه های فضایی شوروی سابق شد. روسها نسبت به آمریکاییها مدت زمان بیشتری را به مطالعه بر روی تاثیرات اقامت طولانی در خلاء داشتند و فضانوردان روسی معمولا در دوره های طولانی تری نسبت به همکاران آمریکایی خود در ایستگاه اقامت می کردند. به این شکل ایستگاه میر به بخشی مرکزی از برنامه های فضایی شوروی، و بعدها روسیه تبدیل شد.
 
برای مثال فضانورد "والری پلیاکوف" برای 437 روز و 17 ساعت و 38 دقیقه در میر سکونت مداوم داشت، یعنی از هشتم ژانویه 1994 تا 22 مارچ 1995 و توانست رکورد بالاترین میزان مقاومت برای اقامت در فضا را به نام خود ثبت کند. اقامت طولانی مدت وی در مطالعات بیوپزشکی برای اقامتهای طولانی مدت انسانها در فضا بسیار مفید بود.
 
بر اساس گزارش وایرد، دیگر رکوردهای فضانوردان روسی نیز در پی اقامتهایی که طی ماموریتهای مختلف در میر داشتند رکوردهای مختلفی به ثبت رساندند، یکی از آنها روی هم رفته 678 روز و 16 ساعت و 33 دقیقه و دیگری 747 روز و 14 ساعت و 12 دقیقه در فضا اقامت داشتند. همچنین فضانورد "شانون لوسید" طی دوره فضایی میر-شاتل رکورد بالاترین میزان اقامت یک فضانورد زن در فضا را با اقامتی 188 روزه به نام خود به ثبت رساند.
 
ایستگاه میر نیز مانند ایستگاه بین الملی در مراحل مختلفی سرهم بندی شده و تکمیل شد، در واقع این ایستگاه در هفت مرحله اصلی و طی بازدیدهای مکرر فضانوردان تکمیل شد. پس از فروپاشی شوروی در سال 1990، آمریکا نیز به این پروژه دعوت شد و از فضانوردان آمریکایی و شاتلهای ناسا برای همکاری در ایستگاه میر استفاده شد، به این شکل زیربنای اصلی همکاری های بین المللی برای ساخت ایستگاه فضایی بین المللی به وجود آمد.
 

تصویری از ایستگاه بین المللی میر طی ماموریت 76 شاتل در سال 1996 
پس از آن شاتلهای ناسا هفت بار در ایستگاه میر کناره گرفتند و فضانوردان آمریکایی برای مدت زمانهای مختلف در این ایستگاه ساکن شدند. طی این همکاری ها آمریکا هزینه نصب اتاقکهای "اسپکترا" و "پریرودا"، دو قطعه آخر ایستگاه میر را به عهده گرفت. به واسطه این همکاری ها می توان میر را اولین ایستگاه فضایی بین المللی نامید.
 
برای حفظ بقای میر در مدار زمین تلاشهای بسیاری انجام شد و عده ای تلاش کردند آن را با هزینه شخصی فعال نگه دارند، برای مثال برای مدتی قرار شد تا ایستگاه میر به اولین استودیوی فیلم سازی در مدار زمین تبدیل شود، اما تمامی این تلاشها بی نتیجه ماندند و در نهایت، روسیه که بار تعهد مالی ایستگاه فضایی بین المللی را به دوش داشت، تصمیم گرفت به زندگی میر خاتمه دهد.
 
به این شکل مدار حرکت میر، ایستگاهی که برای پنج هزار و 511 روز یا 15 سال در مدار زمین حرکت کرده بود، به تدریج کاهش پیدا کرد و میر در 23 مارچ سال 2001 با ورود به اتمسفر زمین سوخته و بقایای آن در اقیانوس اطلس غرق شد.
 
میر در واقع سه برابر طول عمری که برای آن در نظر گرفته شده بود در فضا زندگی کرد و در این مدت شاهد فروپاشی شوروی بود، میزبان بسیاری از فضانوردان و بازدیدکنندگان بین المللی شد، اولین محصول گندم که از دانه به دانه در فضا رشد کرده بودند را پرورش داد، با هراسها و خطرهای زیادی، از جمله خطر برخورد های فاجعه آمیز مواجه شد.
 
بر اساس گزارش ناسا، این ایستگاه پس از تکمیل شدن به یکی از قدرتمند ترین و بزرگترین سازه های دست بشر در فضا تبدیل شد که در ارتفاع 402 کیلومتری از زمین با سرعتی برابر 28 هزار و 616 کیلومتر بر ساعت در مدار زمین حرکت می کرد.
همچنین این تلسکوپ می تواند به این پرسش بنیادی که آیا ما در جهان تنها هستیم پاسخ دهد و حیات بیگانه را رصد کند.