اخبار نجوم و فضایی 2 بهمن 1390

شعله‌های خورشیدی در راه زمین/ خورشید زباله‌های فضایی را جارو می‌زند

همزمان با شلیک شدن شعله های جدید خورشیدی به سوی زمین، ناسا اعلام کرده است که شعله های خورشیدی در کنار خطراتی که برای سیستمهای زمینی دارند، می توانند در حل بحران زباله های فضایی به انسان کمک کنند.

خبر تابش شعله های خورشیدی معمولا برای اجرامی که در مدار زمین در حرکتند خبر بسیار بدی است، درست مانند شعله های جدیدی که خورشید به تازگی به سمت زمین روانه کرده و در روزهای آینده منجر به شکل گیری شفقهای درخشانی در آسمان زمین خواهد شد.
 
 این شعله از شعله های کلاس M 3.2 است، که به همراه جریانی از ذرات باردار با میدان مغناطیسی زمین واکنش داده و شفقها را به وجود خواهند آورد. شعله های سری M می توانند منجر به اختلال در امواج رادیویی در نزدیکی قطبها شوند و توفانهای مغناطیسی کوچکی به وجود آورند، اما به نظر نمی آید بتوانند ارتباطات رادیویی را مختل کرده و یا به شبکه های برق رسانی آسیب وارد کند.
 
بر اساس گزارش ان بی سی، با این همه اگر این شعله ها در دسته شعله های X قرار داشتند، پیش بینی های ارائه شده کاملا متفاوت بودند. با نزدیک شدن خورشید به اوج دوران فعالیت خود در سال 2013 باید انتظار دیدن شعله های خورشیدی قدرتمند تری را داشت که علاوه بر خطرساز بودن، جنبه ای مثبت نیز می توانند داشته باشند.
 
خورشید زباله های فضایی را جارو می زوند
 
شعله های خورشیدی همانطور که گفته شد می توانند در شبکه ارتباطات رادیویی و یا برق اختلالات جدی و فاجعه باری ایجاد کرده و پیچیده ترین و حساس ترین فناوری های فضایی را از کار بیاندازند، همچنین می توانند با گرم و منبسط کردن لایه بالایی اتمسفر زمین میزان کشش بر روی ماهواره های نزدیک به زمین را افزایش داده و به این شکل سرعت آنها را کاهش داده و منجر به سقوط آنها خواهند شد.
 
چگونه چنین شرایط دشوار و ناخوشایندی می تواند به وضعیتی مثبت تغییر حالت دهد؟ حقیقت اینجا است که آنچه برای سیستمهای ماهواره ای و ارتباطاتی بسیار منفی ناخوشایند است، بر روی بحرانی بزرگ که روز به روز نیز وخیم تر می شود تاثیری مثبت داشته و در رفع آن به انسانها کمک می کند: کابوسی به نام زباله های فضایی.
 
از زمانی که انسانها اولین راکت خود را به فضا پرتاب کردند زباله هایی را در مدار زمین سرگردان به جا گذاشت و امروز با گذشت 55 سال از تاریخ پرتاب ماهواره Sputnik 1 (اولین ماهواره مصنوعی جهان) زمین در معرض حجم غیر قابل تصوری از زباله ها قرار دارد. تراکم این زباله ها و وضعیت معضل زباله های فضایی به اندازه ای بحرانی و در حال گسترش است که احتمالا به زودی پرتاب فضاپیما یا ماهواره ها بدون آسیب وارد شدن و یا انهدام امکان پذیر نخواهد بود.
 
با این همه بر اساس گزارش جدیدی که ناسا منتشر کرده، شاید برای کنترل این وضعیت بحرانی راه حلی وجود داشته باشد. در این گزارش آمده است که فعالیتهای خورشیدی می توانند میزان بحران زباله های فضایی را کمرنگ تر سازند. در واقع خورشید در دوران اوج فعالیتهایش به جاروبرقی بزرگی برای زباله های فضایی تبدیل می شود.
 
با بالا رفتن فعالیتهای مغناطیسی درون خورشید، میزان شعله های خورشیدی با فرکانس بالا و فورانهای کرونالی خورشید افزایش پیدا می کنند. این افزایش انرژی منجر به پرانرژی شدن لایه خارجی اتمسفر زمین شده و بر اساس قوانین پایه ای ترمودینامیک، اتمسفر زمین منبسط می شود. در این وضعیت مقادیری از گازهای اتمسفر به سمت بالا و به ارتفاعات بیشتری رانده شده و باعث کند تر شدن حرکت زباله های فضایی می شوند.
 
بر اساس گزارش فاکس نیوز، با کند شدن زباله های فضایی نیروی گرانش زمین آنها را به ارتفاعات پایین تر کشانده و به تدریج با وارد شدن آنها به اتمسفر، زباله ها سوخته و نابود می شوند. از میان سه هزار و 218 زباله شناخته شده فضایی تا کنون تنها 6 درصد از آنها در اتمسفر زمین سوخته و نابود شده اند که البته نیمی از آنها به واسطه فعالیتهای خورشیدی از بین رفته اند.
 
با این همه این کمک از جانب خورشید برای همیشه ادامه نخواهد داشت و پس از سال 2013 خورشید دوران خواب خود را آغاز خواهد کرد.
 

نزدیک شدن "اروس" به زمین پس از 45 سال/ گذر بعدی سال 2056

دبیر انجمن نجوم اهواز از نزدیک شدن سیارک اروس به زمین در روز 10 بهمن ماه خبر داد و گفت: این سیارک پس از 45 سال به نزدیکترین فاصله خود به زمین می رسد که این رخداد تا سال 2056 اتفاق نخواهد افتاد.
خسرو جعفری زاده گفت، سیارک "اروس" را نزدیکترین سیارک به زمین دانست و افزود: این سیارک پس از اندازه گیریهای دقیق در مقیاس منظومه شمسی و با قرارگرفتن کاوشگر NEAR-Shoemaker  ناسا در مداری بر گرد آن تاریخ ساز شد.

دبیر انجمن نجوم اهواز اضافه کرد: بعد از "گانیمد 1063"، اروس دومین سیارک بزرگ نزدیک به زمین است.

وی از نزدیک شدن این سیاره به زمین در آخرین فصل از سال 1390 خبر داد و اظهار داشت: سیارک اروس در روز 10 بهمن ماه در نزدیکترین فاصله از زمین قرار می گیرد هرچند این نزدیکی آن قدر زیاد نیست که تا حد سیارکهای مجاور زمین برسد؛ اما در این زمان اروس در فاصله 0.18 واحد نجومی از زمین یعنی حدود 70 برابر فاصله بین زمین و ماه قرار می گیرد.
 

مسیر گذر سیارک اروس
 
جعفری زاده یادآور شد: پس از ژانویه 1957 ، این نزدیکترین فاصله اروس به کره زمین است. این رخداد نجومی تا ژانویه 2056 تکرار نخواهد شد.
 
وی با بیان اینکه این روز فرصت مناسبی برای رصد این جرم آسمانی است، ادامه داد: رصد این سیارک در محدوده صورتهای فلکی "اسد"، "سکستانت" و "نهر" یافت می شود.
 
این ستاره شناس به درخشندگی این سیارک اشاره کرد و یادآور شد: قدر (درخشندگی) این سیارک از روز 22 دی ماه 9.2 است و  تا 8 بهمن به 8.8 می رسد و تا روز 24 بهمن قدر آن به 8.6 خواهد  رسید. قدر یا درخشندگی این سیارک در روز 6 اسفند ماه به قدر 9.0 باز می گردد.
 

رصد مستقیم خودکشی یک ستاره دنباله دار

ستاره شناسان نتایج رصدهای مستقیم خودکشی ستاره دنباله داری که در ماه جولای به سطح خورشید برخورد کرد و متلاشی شد را منتشر کردند.

اولین بار در ماه جولای گذشته برخورد و فروپاشی یک ستاره دنباله روی سطح خورشید رصد شد. اکنون دانشمندان ناسا پس از چند ماه بررسی درباره خودکشی این دنباله دار و برخورد آن به خورشید، نتایج تحقیقات خود را در مجله علمی "ساینس" منتشر کردند.
 
به گفته این محققان، وقوع چنین حوادثی می تواند جزئیاتی را درباره ماده ای که این دنباله دارها از آن تشکیل شده اند و خصوصیات پنهان اتمسفر خورشید را آشکار کنند.
 
در 15 سال اخیر، بیش از هزار و 400 تکه را کشف کرده اند که احتمالاً حاصل فروپاشی ستاره دنباله داری هستند که در حدود 2 هزار و 500 سال قبل به خورشید برخورد کرده است.
 
این اجرام آسمانی از خانواده دنباله دارهای "کروتز" هستند که به صورت جنون آمیزی در نزدیکی خورشید پرواز می کنند و تاکنون بسیاری از اعضای این خانواده با برخورد به ستاره ما دست به خودکشی زده اند.
 
باوجود این، تاکنون هیچ تلسکوپی برای اینکه بتواند این رویدادها را دنبال کند به اندازه کافی حساس نبوده است. اکنون دانشمندان با کمک رصدخانه دینامیکهای خورشیدی (SDO)، رصدخانه هلیوسفریک خورشیدی (SOHO) و رصدخانه روابط خورشید- زمین (STEREO) توانستند دنباله دار "کروتز C/2011 N3" را در حرکت دیوانه وار خود به سوی خورشید دنبال کنند.
 
"کارل اشریور"، ستاره شناس "مرکز فناوری پیشرفته لاکهید مارتین" در کالیفرنیا به مجله "اسپیس" گفت: "تماشای این دنباله دار بسیار شگفت انگیز بود. این دنباله دار، جرمی آسمانی به وزن حدود 60 هزار تن و به قطر 50 متر است. اما در مقایسه با خورشید که یک میلیون برابر زمین است جالب است که این جرم کوچک می تواند به اندازه کافی نورانی دیده شود."
 

اشریور"، مولف اول تحقیق درباره فروپاشی "کروتز C/2011 N3" در جزئیات نتایجی که در تازه ترین شماره مجله ساینس منتشر شد، نشان داد که این دنباله دار 4 جولای، دو روز قبل از نابودی شناسایی شد. در ابتدای رصد، طول دنباله این دنباله دار 10 هزار کیلومتر بود و این جرم آسمانی با سرعت 2.1 میلیون کیلومتر بر ساعت مستقیماً به طرف خورشید حرکت می کرد.
 
6 جولای، دنباله دار "کروتز C/2011 N3" توانست به عمق اتمسفر خورشید در فاصله حدود 100 هزار کیلومتری از سطح ستاره برسد.
 
درحالی که به خورشید نزدیک می شد تکه های بسیاری از آن در ابعاد بین خرده سنگهای کوچک تا حداکثر حدود 45 متر از آن جدا شدند و سپس دنباله دار کاملاً بخار شد.
 
از آنجا که قدمت دنباله دارها به زمان تشکیل منظومه خورشیدی باز می گردد جزئیات درباره مرگ آنها می تواند به درک بهتر اینکه سیارات چگونه از گاز و گرد و غبار سیاره ساز اولیه به وجود آمدند کمک کند.
 
درحقیقت، بررسی رفتار این دنباله دارها درحالی که در همسایگی خورشید در گردشند می تواند اطلاعات با ارزشی را درباره اتمسفر اسرارآمیز خورشید ارائه کند.
 
دانشمندان در شرایط عادی قادر نیستند این بخش از خورشید را رصد کنند چون نور این منطقه به اندازه ای نیست که توسط تلسکوپها دیده شود.

منبع: خبرگزاری مهر