اخبار نجوم و فضا
هدیه ناسا برای کریسمس: شب سبزفام زحل
نجوم - فضاپیمای کاسینی در تصویر هیجان‌انگیز دیگری به سایه سیاره زحل رفت و در نمایی باورنکردنی، نیم‌‍کره تاریک این سیار را که توسط نورهای بازتاب‌یافته خورشید از حلقه‌ها روشن شده بود، به تصویر کشید
کاسینی بیش از 8 سال است که به دور زحل میگردد و بارها و بارها تصاویر هیجانانگیزی از این سیاره، حلقه‌ها و قمرهای شگفتانگیزش ارسال کرده است. در این تصویر، شما منظره شب زحل را که توسط پرتوهای بازتاب‌یافته از ذرات یخی پراکنده در حلقههای این سیاره نورپردازی شدهاند، مشاهده میکنید. سایه زحل را نیز در بالای تصویر میبینید که روی بخشی از حلقه‌ها افتاده است.
کشف پنج سیاره دارای امکان حیات در اطراف یک ستاره نزدیک
ستاره‌شناسان دانشگاه کالیفرنیا موفق به شناسایی پنج سیاره بالقوه در اطراف یک ستاره نزدیک شدند که ممکن است یکی از آنها از امکان حیات برخوردار باشد.
ستاره «تاو نهنگ» که در فاصله 12 سال نوری از زمین قرار داشته، در مدار ناحیه قابل سکونت خود از یک سیاره برخوردار بوده که به دلیل فاصله آن از ستاره میزبانش می‌تواند از آب مایع در سطح خود برخوردار باشد.
این سیاره احتمالی با جرم حداقل 4.3 برابر زمین در صورت تائید می‌تواند یکی از کوچکترین سیارات با قابلیت حیات احتمالی در اطراف ستاره خود باشد.
این پنج سیاره کاندید نسبتا کوچک بوده و جرمهای آنها حداقل 2 تا 6.6 برابر زمین است.
به گفته محققان، جهان احتمالی قابل سکونت که یک گردش کامل آن در اطراف تاو نهنگ 168 روز طول می‌کشد، احتمالا یک سیاره صخره‌ای مانند زمین نیست.
تاو نهنگ نسبت به خورشید از جرم کمتری برخوردار بوده و در فاصله 11.9 سال نوری در صورت فلکی نهنگ قرار دارد که با چشم غیرمسلح نیز در شب قابل مشاهده است. به دلیل نزدیکی این ستاره و طبیعت خورشید مانند آن، تاو نهنگ برای سالها در داستانهای علمی تخیلی جای خود را داشته است.
این پژوهش در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.
کشف سیاهچاله عظیم در حیاط خلوت کیهانی
تصاویری رصدی اشعه ایکس ناسا از احتمال پنهان شدن یک سیاهچاله پر جرم در مرکز کهکشان مارپیچی حکایت دارد.
کهکشان مارپیچی NGC3627 در فاصله 30 میلیون سال نوری واقع شده و نخستین بار در سال 2008 شناسایی شد.
گروهی از محققان با کمک داده های جمع آوری شده توسط رصدخانه اشعه ایکس چاندرا، 62 کهکشان نزدیک را مورد بررسی قرار داده و دریافته اند که 37 کهکشان دارای منابع اشعه ایکس در مرکز خود هستند.
نتایج اولیه این کشف که سال گذشته در مجله Astrophysical (فیزیک نجومی) منتشر شده است، نشان می دهد که در این بین هفت کهشکان کاندید میزبانی سیاهچاله های ابر پر جرم هستند.
تصاویر رصدی اشعه ایکس می تواند فعالیت سیاهچاله های سطح پایین را که در نور درخشان کهکشان دیده نمی شوند، آشکار کند.
در تصویر تهیه شده از کهکشان مارپیچی NGC3627 که هفته گذشته از سوی ناسا منتشر شده است، از ترکیب داده های رصدخانه چاندرا (آبی)، داده های تلسکوپ فضایی اسپیتزر (قرمز)، داده های نوری تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ بسیار بزرگ VLT (زرد) استفاده شده است.
محققان تأکید می کنند، این کهکشان تنها یک نمونه از توانایی تلسکوپ های اشعه ایکس است که می تواند برای بررسی ناشناخته های کائنات از جمله سیاهچاله های عظیم در همسایگی کهکشان راه شیری مورد استفاده قرار بگیرد.
اولین سنجش مستقیم بادهای شدید در تلاطم فضایی
محققان دانشگاه آیووا توانسته‌اند برای اولین بار بطور مستقیم آشفتگی‌های فضایی را اندازه‌گیری کنند.
آشفتگی تنها به محیط‌های زمینی منحصر نبوده و همچنین بطور فراگیری در سراسر منظومه شمسی و ورای آن وجود دارد که حرکات آشفته را در گاز یونیزه شده یا پلاسما که جهان را پر کرده، هدایت می‌کند.
باورها بر این است که این آشفتگی یک نقش مهم را در گرم کردن جو خورشیدی یا تاج خورشیدی تا دماهای یک میلیون درجه سلسیوس ایفا می‌کند که هزاران بار شدیدتر از دمای سطح خورشید است.
به گفته محققان، این آشفتگی همچنین در تنظیم شکل‌گیری ستارگان در سراسر جهان، تعیین میزان تابش منتشر شده از ابرسیاه‌چاله مستقر در مرکز کهکشان و همچنین تعدیل تاثیرات آب‌وهوای فضا بر زمین نقش دارد.
یکی از منابع شناخته شده بادهای تند فضایی، انتشارات شدید ذرات باردار از خورشید موسوم به گدازه‌های تاجی است. این بادهای خورشیدی می‌توانند تاثیرات نامطلوبی را بر ماهوراه‌های ارتباطی، سفرهای هوایی و شبکه جهانی برق بگذارند.
از جنبه مثبت جریان، توفانهای خورشیدی همچنین می‌توانند به نمایشهای زیبای آسمانی موسوم به شفق قطبی در نزدیکی قطبهای شمال و جنوب زمین منجر شوند.
اما این آشفتگی‌ها بر خلاف زمین با امواج آلفوین کنترل می‌شوند که در اختلالات پلاسما و میدان مغناطیسی سفر می‌کنند. تعاملات غیر خطی بین این امواج که در بالا و پایین میدان مغناطیسی سفر می‌کنند یکی از اجزای اصلی آشفتگی پلاسما بوده و نظریه‌های مدرن آشقتگی فیزیک نجومی بر اساس این مفهوم زمینه‌ای هستند.
این پژوهش در مجله Physical Review Letters منتشر شده است.
هیچ خطری زمین را تهدید نمی‌کند/ شایعه پایان دنیا پایه علمی ندارد
با قوت گرفتن شایعات پایان دنیا در تاریخ انقلاب زمستانی یا 21 دسامبر ( اول دی) بسیاری از دانشمندان نجوم بی‌پایه بودن این موضوعات را مورد تأکید قرار دادند در این زمینه خبرگزاری مهر گفتگویی با زیست اخترشناس ناسا و رئیس مرکز مطالعه حیات در کیهان انجام داده است.
با آغاز شدن ماه دسامبر و نزدیک شدن به تاریخ شایعه پایان دنیا این باورهای نادرست قوت خاصی به خود گرفتند، در همین راستا دانشمندان و ستاره شناسان به شدت تلاش کردند با تکذیب این اخبار توجه عمومی را از شایعه پایان دنیا به سمت تبعات و عواقبی جلب کنند که این مسئله روی کودکان و نوجوانان خواهد داشت.
این واهمه های بی اساس بر پایه سوء تفسیر تقویم مایاها شکل گرفته است. در روز 21 دسامبر، تاریخ انقلاب زمستانی، یک سیکل تقویمی که از آن با عنوان سیزدهمین " باکتون" یاد می شود به پایان خواهد رسید. اگرچه علمای مایا بر این باور هستند که این قوم باستانی در این تاریخ شاهد آخرالزمان نخواهد بود اما شایعاتی در این زمینه شکل گرفته است که یک رویداد کیهانی موجب می شود زندگی زمین در این تاریخ به پایان برسد.
از آنجا که بحث رخداد یک رویداد کیهانی مطرح می شود ناسا هم وارد بحث شده است. این سازمان فضایی با پاسخ به پرسشهای علمی تلاش کرده است شایعاتی که در این رابطه وجود دارد را تکذیب کند. یکی از این شایعات توهم برخورد یک سیاره قرمز رنگ با زمین در تاریخ 21 دسامبر است که موجب کشته شدن همه انسانهای روی زمین می شود.
حقیقت امر اینجا است که ستاره شناسان امروز در تشخیص اشیاء نزدیک به زمین عملکرد قابل قبولی دارند و گفته می شود که هر سیاره سرگردانی که قرار باشد در این تاریخ به زمین برخورد کند باید از هفته ها قبل در آسمان بین زمین و ماه به عنوان یک جسم درخشان قابل مشاهده باشد.
یکی از این شایعه ها این است که زمین در تاریخ 23 تا 25 دسامبر در تاریکی مطلق فرو می رود که بی اساس بودن این شایعه دانشمندان ناسا را به شدت شگفت زده کرده است.
گروه فناوریهای نوین خبرگزاری مهر در این زمینه گفتگویی را با دیوید موریسون - زیست اخترشناس مرکز پژوهشی ایمز ناسا و رئیس مرکز مطالعه حیات درکیهان کارل سگان و دانشمند ارشد موسسه علوم قمری ناسا درباره این شایعات انجام داده است.
دیوید موریسون در این گفتگو با تأکید بر اینکه 10 سال پیش به ایران سفر کرده و جمهوری اسلامی ایران را کشور فوق العاده ای دیده است، شایعات بی اساس پایان دنیا را تکذیب کرد.
* خبرگزاری مهر؛ گروه فناوریهای نوین: آیا هیچ گونه تهدیدی در سال 2012 زمین را تهدید می کند؟
- دیوید موریسون: خیر، البته به غیر از گرمایش زمین که بزرگترین تهدید بلندمدت سیاره ما به شمار می رود.
* منشاء داستان " خاموشی کامل" زمین در تاریخ 23 تا 25 دسامبر چیست؟
- این ایده به قدری بی پایه است که من نمی دانم منشأ آن کجا است. این ایده ناشی از جنون، چند هفته پیش از وسط ناکجا آباد سر در آورد و هیچ پایه علمی برای آن وجود ندارد.
وی اعتقاد دارد که آنچه در نظر عده ای یک ایده خنده دار و در نظر عده ای دیگر تنها یک شایعه به نظر می رسد، موجبات نگرانی های جدی را برای برخی افراد به ویژه جوانان و نوجوانان فراهم کرده است.
* آیا این امکان وجود دارد که برخی از اجسام کیهانی به نوعی با زمین همتراز شوند که به زمین صدمه بزنند، یا آن را تخریب کنند؟
- در ماه دسامبر هیچ همترازی وجود ندارد. حتی اگر هم وجود داشته باشد این مسئله هیچ صدمه ای به زمین وارد نمی کند. تنها موردی که می تواند به زمین صدمه بزند و یا آن را نابود کند یک برخورد و تصادم با اجسام بزرگی چون یک خرده سیاره بزرگ خواهد بود. درست مثل خرده سیاره ای که 65 میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد و موجب انقراض دایناسورها شد.
اما امروز هیچ خطری زمین را تهدید نمی کند.
آیا خطر برخورد یک شهاب سنگ و یا یک خرده سیاره در آینده نزدیک با زمین وجود دارد؟
- خیر به هیچ عنوان.
کشف یک سیاه چاله بسیار بزرگ در همسایگی زمین
محققان، کهکشانی را با فاصله 30 میلیون سال نوری از زمین یافته اند که در مرکز آن یک سیاه چاله بسیار بزرگ وجود دارد.
محققان با استفاده از تلسکوپ اشعه ایکس اقدام به شناسایی یک کهکشان مارپیچی به نام NGC 3627 کرده اند که ممکن است به کشف سیاه چاله عظیم و بزرگی که در همسایگی ما قرار دارد و پیش از این ناشناخته بود کمک کند.
یک گروه از دانشندان اخیرا با بررسی اطلاعات به دست آمده توسط تلسکوپ اشعه ایکس چاندرا ناسا از 62 کهکشان نزدیک به این نتیجه رسیده اند که 37 کهکشان دارای منابع اشعه ایکس در مراکز خود هستند و در میان آنها هفت کهکشان دارای سیاه چاله های بسیار بزرگ وجود دارد.
تصویر ترکیبی کهکشان NGC 3627 که به تازگی منتشر شده ترکیبی از اطلاعات چند تلسکوپ مختلف است
مشاهدات صورت گرفته با اشعه ایکس نشان دهنده فعالیت سطح پایین سیاه چاله است که ممکن است از کار افتاده باشد. این تحقیق که جزئیات آن در مجله فیزیک نجومی منتشر شده اظهار می دارد که بخشهایی از این کهکشانها میزبان سیاه چاله های بسیار بزرگی هستند که بسیار بزرگتر از چیزی است که پیشتر جستجوها نشان می داد.
تصویر ترکیبی کهکشان NGC 3627 که به تازگی منتشر شده اطلاعات اشعه ایکس چاندرا و مادون قرمز تلسکوپ فضایی اسپیتزر را با رنگهای آبی و قرمز و اطلاعات تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ بسیار بزرگ شیلی به رنگ زرد را ترکیب کرده است.
سیاه چاله ناحیه‌ای از فضا- زمان است که هیچ چیز، حتی نور نمی‌تواند از میدان جاذبه آن بگریزد.
وجود سیاه‌چاله‌ها در نظریه نسبیت عام آلبرت اینشتین پیش بینی می‌شود. این نظریه پیش بینی می‌کند که یک جرم به اندازه کافی فشرده می‌تواند سبب تغییر شکل و خمیدگی فضا-زمان وتشکیل سیاهچاله شود. پیرامون سیاهچاله رویه‌ای ریاضی به نام افق رویداد تعریف می‌شود که هیچ چیزی پس از عبور از آن نمی‌تواند به بیرون برگردد و نقطه بدون بازگشت است.
صفت "سیاه" در نام سیاه چاله به این دلیل است که همه نوری که به افق رویداد آن راه می‌یابد را به دام می‌اندازد که این دقیقا مانند مفهوم جسم سیاه در ترمودینامیک است. مکانیک کوانتوم پیش‌بینی می‌کند که سیاه چاله ها مانند یک جسم سیاه با دمای متناهی از خود تابش‌های گرمایی گسیل می کنند. این دما با جرم سیاه چاله نسبت وارونه دارد و از این روی مشاهده این تابش برای سیاه چاله های ستاره‌ای و بزرگتر دشوار است.
برخورددهنده بزرگ سریع تر می‌شود/ خاموشی یکساله بزرگترین شتابدهنده ذرات
فیزیکدانهای سرن اعلام کردند که برخورد دهنده بزرگ هادرون با بهره وری بیشتری کار می کند و در مقایسه با گذشته ذرات بیشتری در پرتوهای این شتاب دهنده ذرات قرار گرفته اند.
دانشمندان با موفقیت فضای بین دسته های پروتونی که از پرتوهای برخورد دهنده بزرگ می گریختند را به دونیم تقسیم کرده اند. فیزیکدانها برای مشاهده ذرات ناشناخته و تعاملات آنها سرعت این پرتوها را در مقر برخورد دهنده بزرگ هادرون در 27 کیلومتری زیر زمین در مرز فرانسه و سوئیس افزایش دادند.
برخوردهای تنگاتنگ میان پروتونها موجب افزایش ذرات عجیب با عمر کوتاه شد که شاید ذره گریزان "بوزون هیگز" نیز جزئی از آن بوده است. این ذره از نظر تئوری عاملی برای جرم بخشیدن به تمام ذرات دیگر است.
فیزیکدانهای برخورد دهنده بزرگ هادرون تصور می کنند که در نهایت بوزون هیگز را یافته اند. بوزون هیگز، ذره زیراتمی که تابستان امسال کشف شد و با توصیف نظری هیگز تطابق داشت، در آن زمان هم اعلام شد که هنوز باید تحلیلهای بسیاری صورت گیرد و اطلاعات بسیاری به دست آید که بتوانیم این مشاهده را کشف قطعی بوزون هیگز بدانیم.
در این میان سرن، سازمان تحقیقات هسته ای اروپا که به عنوان آزمایشگاه اروپایی فیزیک ذرات کار می کند و این برخورد دهنده را در اختیار دارد اعلام کرده است که نخستین دوره سه ساله کار این برخورد دهنده با رسیدن به چندین نقطه عطف به پایان رسیده است.
استیو میرز مدیر شتابدهنده‌ها و فناوری سرن طی بیانیه ای گفت: عملکرد برخورد دهنده بزرگ هادرون طی سه سال گذشته از تمام انتظارات فراتر رفته است. این شتاب دهنده بیش از 6 میلیون میلیارد برخورد انجام داده است و درخشش آن مدام افزایش یافته است. این یک دستاورد چشمگیر است و من به گروه خود افتخار می کنم.
درخشش (Luminosity) ابزاری برای تعیین نرخ برخوردهای ذرات در این شتاب دهنده است.
برخورد دهنده بزرگ هادرون این روزها بهره وری خود را افزایش داده است. هر پرتو پرتون در برخورد دهنده بزرگ هادرون به هزاران دسته تقسیم شده است و هر کدام چندین سانتیمتر طول دارند و هرکدام دربرگیرنده بیش از یک صد میلیارد پروتون است.اکنون دانشمندان فضای بین هردسته پروتون را به دونیم تقسیم کرده اند و تنها یک زمان 25 نانو ثانیه از زمان بین هر پالس غنی از پرتون باقی مانده است. این بدان معنا است که هرچقدر دسته های پروتون بیشتری در هر پرتو قرار بگیرند نرخ برخورد ذرات بیشتر می شود و میزان اطلاعاتی که دانشمندان به دست می آورند بیشتر می شود.
میرز اظهار داشت: این دستاور جدید به خوبی نشان دهنده دوره دوم فعالیت برخورد دهنده بزرگ هادرون است که در سال 2015 آغاز خواهد شد. پرتوها با شدت زیاد به این معنی است که برخوردهای بیشتری صورت می گیرد و شانس بهتری برای مشاهده پدیده های نادر وجود دارد.
بوزون هیگز نیز یکی از آن پدیده های نادر بود. از یکی از 6 میلیون میلیارد برخوردی که طی 3 سال گذشته صورت گرفته، تنها 400 برخورد آن ذراتی شبیه به هیگز تولید کرده اند.
درحالی که سال 2013 نزدیک می شود، برخورددهنده بزرگ هادرون، پیش از وقفه سال 2014 برای انجام تعمیرات، آزمایشهایی از برخورد پروتونها با یونهای سرب انجام می دهد.
انتظار می رود در سال 2015 برخوردهای ذرات با انرژی و تداوم بیشتر از سرگرفته شود.
منابع: خبر گزاری مهر، ایسنا و خبر انلاین
هک شد
فیلم ها